Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu’nun 31/08/2018 tarihli verilerine göre ülkemizde
konfederasyona bağlı 1.865.463 adet işletme var. (Detaylar için buraya tıklayabilirsiniz)
Buna sanayi kuruluşları, ticarethaneler, şahıs işletmeleri vb. diğer kategorileri de eklersek sanırım en kötümser tahminle bile 3 – 3,5 milyonun üzerinde, birine ürün ya da hizmet satmaya çalışan işletmemiz var demektir.
Türk Patent’in resmi verilerine baktığımızda da 2017 itibariyle 780.807 adet tescilli marka olduğunu görüyoruz. (Sadece yerlilerin tescilli markaları baz alınmıştır. Başvuru sayısı da 1.260.962 olmuş. Detaylar için buraya tıklayabilirsiniz)
Bu yıl da ortalama 80 bin civarı marka tescillense, yaklaşık 850 bin tescilli markadan söz edebiliriz.
Ve yine bu yıl ortalama 100 bin müracaat olsa, 1.360.000 başvuru yapılmış demektir.
Bu sayılara baktığımız zaman bazı tespitler ortaya çıkıyor.
- Kaba bir hesapla yaklaşık 3 işletmeye 1 tescilli marka düşüyor diyebiliriz.
- Marka başvurularının sadece %60 kadarı tescille sonuçlanıyor.
- Bu sayıların içinde bir de kişilerin yaptıkları başvurular var. Onları da düşersek rakamlar epeyce azalıyor.
- Dünya fikri mülkiyet örgütü WIPO’nun tescil sistemleri kullanılarak Türkiye’den yurt dışına 15,169 başvuru yapılmış. Başka sistemler ve ülkesel başvurular da var tabii. En iyimser tahminle 9 bin de o başvurular olsa yurt dışına yaklaşık 25 bin başvuru yapmışız diyebiliriz.
- Bütün bunlara rağmen ülkemiz yaklaşık 10 yıldır, Avrupa’da en fazla marka başvurusu yapılan ilk 3 ülke arasında.
Bu tespitlerle ilgili birkaç görüşümüzü paylaşmak istiyoruz.
- Biz markaya çok da fazla inanmıyoruz. Zaten iletişim halinde olduğumuz bazı potansiyel müşteri adaylarımız da bu tür görüşlerini bizimle paylaşıyorlar.
- Başvuru – tescilli marka oranına baktığımızda, yeterli araştırma yapılmadan hatta bir adım ileri gidelim çok sayıda düşük nitelikli başvuru yapılıyor. Bunda en önemli payın mevzuatı bilmemek, süreci takip eksikliği, tr uzantılı alan adının marka başvurusu ile yapılabilmesi; sistemin bu başvuruların tescille sonuçlanıp sonuçlanmadığını kontrol edememesi ve süreç sırasında yaşanan bazı hukuki durumlarda hak sahipleri tarafından yeterli müdahalenin yapılamamasında olduğunu söyleyebiliriz. Çok uzatmayalım; bir uzmanla yani marka- patent vekilli ile çalışılmıyor. Durum net olarak ortada.
- Türk insanının en büyük hayali yurt dışına mal satmak ve çok kar etmektir. Ama görüldüğü üzere yurt dışında fasoncu olarak hayatımızı sürdürüyoruz. Yurt dışına çıkan marka sayımız yerlerde sürünüyor ve kendi içimizde markaya inanmadığımız gibi; marka meselesini bütün kurum ve kuralı ile işleten (ihracatımızın ağırlıklı AB pazarları olduğu parantezi ile…) “yurt dışında” da marka – markalaşma, bağlantılı olarak da katma değer üretmeye inanamıyoruz bir türlü. Oysa devletimizin verdiği teşvikler neredeyse arşa değmek üzere mesela. Bunların kullanımı konusunda da çok geride olduğumuza eminim.
- Evet, Avrupa’nın en çok marka başvurusu yapılan ülkelerinden birisi hatta birincisi bile olabiliriz. Bu aslında ne kadar dinamik ve büyük bir ekonomi olduğumuzu gösteriyor. Ama bir o kadar da yaşadığımız evrene, mal sattığımız coğrafyaya ve onların finansal sistemlerine uzak olduğumuzun kanıtı gibi.
Dünya yavaş yavaş şirketler tarafından yönetilmeye doğru gidiyor. Bugün Facebook ahalisinin nüfusu dünyanın en kalabalık ülkesi durumunda. Google’a girmiyorum bile. Geçen ay ülkemizde faaliyetine başlayan Amazon, dünyanın en karlı telefon satıcısı Apple, en çok araba satıcısı Toyota vb daha başında “en çok” sıfatı ile adını sayabileceğimiz bir sürü başka şirket hatta, tüketicisinin ticari unvanını bile bilmediği “MARKA” var.
Hem yaptığımız işi hiç geliştirmeden, aynen yapmaya (Başka bir yazı konusu olacak. Bakınız patent sayılarımız… ) devam etmek istiyoruz hem daha fazla kazanmak istiyoruz hem de bunu kendi başımıza yapmaya, profesyonel yardım almamaya yeminli şekilde yapmak istiyoruz.
Sanırım artık başka bir yöntem denemenin zamanı geldi… Apple’a karşı Özişletmeoğulları Ltd’nin şansı gittikçe azalıyor.
