Geçtiğimiz hafta sonu düzenlenen Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde Aslanoba Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Aslanoba gelecekle ilgili oturumda ilginç bir konuşma yaptı. Bir kısmını alıntıladım. Aslanoba Türkiye’nin dünya milli gelirine katkısı yüzde 1.0 olduğunu ancak startup’lara yatırım konusunda 15 kat geride olduğunu söyleyerek, “Gelecek startup’larda ama kültürümüzde risk almama baskın bir husus olduğu için startup’larda istediğimiz noktada değiliz. Düzenleyici kurumlar da ağır hareket ediyor. Kurumsal girişim fonları kurulmadı. Ayrıca ülkemizde henüz internet zenginleri oluşmadı. Aslanoba olarak, startup’lara büyük yatırım yaptık. Bu yarattığımız rüzgarla şimdi daha çok yatırımcı bu alana girmeye başladı. Startup’lar büyük şirketlerin küçüğü değildir. Startup’lar data şirketleridir. Bu tür yanlış algıları da gidermeliyiz. Bugünün geleneksel firmaları şu anda şirket içinde inovasyonculuk tiyatrosu oynuyor. Ekipler kurup ufak tefek yeniliklerle geleceğe hazırlandıklarını sanıyorlar. Büyük bir yanılgı bence bu. Gelecekte üç tip firma olacak. Teknoloji devleri, bunları zorlayan startup’lar ve kas gücü firmaları. İlk ikisi akıl firmaları, üçüncüsü ise katma değeri düşük geleneksel firmalar” dedi.
Konuşmanın özellikle altı çizili olan kısmı çok ilgimi çekti. Bu görüşü birkaç farklı veri ile birlikte okumanın faydalı olacağını düşündüm.
Liste ABD kökenli firmalar üzerine kurgulanmış. Ancak dünya ticaretinin %25’ini tek başına oluşturan bir ülke olduğu için, dünyanın tamamı adına okunabileceğini düşündüm.
100 yıl önce ilk 10 şirket ve faaliyet alanları; 100 yıl sonra ilk 10 şirket ve faaliyet alanları.. Değişim çok net görünüyor. 100 yıl önce konvansiyonel ağır sanayi liderken, 100 yıl içinde liste tamamen bilgi-iletişim-data üzerinde çalışan firmalara dönüşmüş.
Bilgi dendiği zaman akla gelen ilk kavramlardan birisi olan üniversitelerin yaptıkları patent başvuruları. Burada hemen şu bilgiyi vereyim: PCT Dünyanın en çok ülkesini kapsayan ve en prestijli uluslar arası patent başvuru sistemidir. Bu sistemde yapılan başvuruların yayınları dünya çapında pek çok devlet ve özel kuruluş tarafından takip edilmekte ve ciddi bir patent alım satım süreci yaşanmaktadır. Sayılar bu sistem üzerinden yapılan başvuruları göstermektedir. Bu listede ilk 10:
Son olarak MIT Technology Review isimli yayın organının editörleri tarafından belirlenen son yılların en önemli buluşları listesine bir göz atalım…
3D Metal Yazıcı
Yeni makineler metal metal parçalarından 3D çıktıları ilk defa yaygın bir hale getiriyorlar.
Önemli Geliştiriciler: Marforged – Desktop Metal – GE
Kısaca: Artık yazıcılar metal objeleri hızlıca ve ucuz bir şekilde üretebilecek.
Neden önemli: Büyük ve karmaşık metal objelerin istenilen özelliklere göre yapılabilmesi üretimin değişmesine neden olabilir.
Yapay Embriyolar
Bilim insanları kök hücrelerden embriyo üretmeye başladılar.
Önemli Geliştiriciler: Cambridge Üniversitesi- Michigan Üniversitesi –Rockefeller Üniversitesi
Kısaca: Yumurta veya sperm hücresi kullanmadan araştırmacılar sadece kök hücreden embriyo benzeri yapılar oluşturarak hayat yaratmaya tamamen yeni bir yol getirdiler.
Neden önemli: Yapay embriyolar araştırmacılar için insan hayatının başlangıcının sır perdesini aralamak için büyük kolaylıklar sağlayacak.
Hisseden Şehir
Alphabet’in Sidewalk Laboratuvar’ı ileri teknoloji sokaklar yaratmayı planlıyor böylelikle şehrin işleyişi ve nasıl yapıldıkları hakkında daha çok fikrimiz olacak.
Önemli Geliştiriciler: Sidewalk Labs –Waterfront Toronto
Kısaca: Toronto’da bir mahalle kusursuz şehir düzeniyle dijital teknolojinin sanatsal yönünü birbirine ilk defa birbirine entegre etmeyi planlayan yer olmayı hedefliyor.
Neden önemli: Akıllı şehirler şehir arazilerini maddi anlamda daha erişilebilir,yaşanabilir ve çevre dostu hale getirebilir.
Herkes için Yapay Zeka
Yapay zekayla öğrenme araçlarının bir bulut sistemi üzerinden paylaşımının etkin hale getirilmesi ve bu sayede yapay zekanın geniş bir şekilde yayılması sağlanacak.
Önemli Geliştiriciler: Amazon- Google-Microsoft
Kısaca: Bulut tabanlı yapay zeka teknolojiyi hem ucuzlaştırıp hem de kullanımı daha kolay bir hale getiriyor.
Neden önemli: Günümüzde yapay zekanın birkaç şirket tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır, ama bulut sistemli bir hizmete geçildiğinde daha geniş bir çevrede kullanılıp diğerlerine de destek vererek ekonomiye büyük katkı sağlayabilir.
Sinir Ağları ile Düello
Veritabanıyla kedi-fare oyunu oynayarak (kurcalayarak) bazı yapay zeka sistemleri bir hayal gücü elde edebilirler.
Önemli Geliştiriciler: Google Brain-DeepMind-Nvidia
Kısaca: İki yapay zeka sistemi birbirleriyle etkileşip aşırı gerçekçi ve orijinal sesler ve görüntüler ortaya koyabilirler, bu da makinelerin daha önceleri hiçbir şekilde yapamadığı bir şeydi.
Neden önemli: Bu makinelere bir mantık çerçevesi sağlar ve bu insanlara olan bağımlılıklarını giderek azaltır. Ama aynı zamanda onların dijital yalancılara dönüşebileceği gerçeği de vardır.
(Derleme için Pazarlama Türkiye ekibine teşekkürler…)
Sanırım, gelecekte var olmanın, kimden destek alınması gerektiğinin ve nereye gidilmesi gerektiğinin haritası çizilmiş durumda.
Şimdi tüm bu not ve bilgilere sayın Hasan Aslanoba’nın konuşmasında öngördüğü gelecekte var olacak firma tipleri açısından bakıp şu soruyu soralım:
Türkiye’de gelecekte hangi tip firmalar var olacak ve bizim bu konuda hazırlığımız (ya da planlarımız) ne aşamada sizce?
